Trong những năm qua, công tác gia đình luôn được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và các ngành đoàn thể từ huyện đến cơ sở trong phối hợp tổ chức triển khai các quy định liên quan gia đình nhằm xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững.

Hàng năm, UBND huyện đã tổ chức triển khai, quán triệt cho các cơ quan, đơn vị trên địa bàn huyện, các cấp ủy Đảng, chính quyền các xã, thị trấn, cán bộ, công chức và viên chức về tầm quan trọng của công tác gia đình; đặc biệt là quán triệt về các quan điểm của Đảng và Nhà nước trong chiến lược xây dựng gia đình, bảo đảm xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, tiến bộ và bình đẳng, mỗi cặp vợ chồng chỉ có một hoặc hai con, lấy hạnh phúc gia đình làm động lực của chiến lược phát triển kinh tế-xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đồng thời, chỉ đạo các cấp ủy Đảng và chính quyền đề ra các mục tiêu, giải pháp cụ thể, tập trung lãnh, chỉ đạo và đưa nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác về xây dựng gia đình, phòng chống bạo lực gia đình vào các nghị quyết, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội hàng năm và thường xuyên kiểm tra, giám sát trong từng thời gian thực hiện.

Công tác thông tin tuyên truyền bằng nhiều hình thức về chiều rộng lẫn chiều sâu như: Băng rôn, khẩu hiệu, tuyên truyền trên sóng phát thanh của huyện, xã, trên trang thông tin điện tử của huyện, trang Zalo OA của huyện, xã, bảng chữ điện tử, hàng tuần trên sóng phát thanh của huyện đều có chuyên mục xây dựng đời sống văn hóa - nông thôn mới,…

Việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về công tác gia đình được huyện quan tâm lãnh, chỉ đạo thực hiện.

Hàng năm, UBND huyện chỉ đạo Phòng Văn hoá và Thông tin, UBND các xã, thị trấn phối hợp với các cơ quan, đơn vị và đoàn thể triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về công tác gia đình. Trong đó, tập trung triển khai các văn bản pháp luật liên quan như: Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Trẻ em, Luật Người cao tuổi, Luật Hôn nhân và gia đình... Triển khai, quán triệt Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình theo Quyết định số 4843/QĐ-BVHTTDL ngày 08/12/2017; kỹ năng ứng xử trong gia đình để xây dựng gia đình hạnh phúc; các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp trong gia đình; gương thủy chung, hiếu nghĩa, yêu thương, chia sẻ... giữa các thành viên trong gia đình; chính sách, pháp luật quy định về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của gia đình, các thành viên trong gia đình; phê phán các hành vi vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình và các văn bản liên quan khác. Bên cạnh đó, kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các văn bản hướng dẫn chỉ đạo của UBND tỉnh Long An, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình

Hiện nay, đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình là kiêm nhiệm, công tác nhân sự cũng biến động thường xuyên nên việc đào tạo, bồi dưỡng về công tác gia đình đôi lúc còn chưa thực sự hiệu quả. Hàng năm, UBND huyện chỉ đạo Phòng Văn hoá và Thông tin phối hợp, hướng dẫn UBND các xã, thị trấn thường xuyên kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện công tác gia đình các cấp và mạng lưới cộng tác viên gia đình ở cơ sở nhằm thực hiện hiệu quả Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030.

Từ năm 2013 đến nay, UBND huyện đã tổ chức được 10 lớp tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình cho 850 học viên là Chủ tịch Hội Phụ nữ, công chức Văn hóa và Xã hội, Chủ nhiệm các CLB Gia đình Phát triển bền vững (CLB phòng, chống bạo lực gia đình). Thông qua các lớp tập huấn đã trang bị kiến thức quản lý Nhà nước về công tác gia đình cho cán bộ làm công tác gia đình các cấp; kỹ năng tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục đạo đức lối sống trong gia đình, phòng chống bạo lực gia đình cho các CLB gia đình hạnh phúc, CLB phòng, chống bạo lực gia đình ở cơ sở.

Việc tuyên truyền, vận động, phổ biến kiến thức và kỷ niệm Ngày Gia đình Việt Nam

Công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến kiến thức và tổ chức các hoạt động kỷ niệm Ngày Gia đình Việt Nam đã được các cấp, các ngành lồng ghép vào các hình thức tuyên truyền, giáo dục thiết thực, phù hợp như: tuyên truyền trên hệ thống phát thanh, nói chuyện chuyên đề, họp mặt, hội thi tìm hiểu kiến thức, hội thi văn nghệ, tổ chức hoạt động thể dục thể thao, trò chơi dân gian, treo băng rol, khẩu hiệu,… đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của nhân dân đối với công tác gia đình. Qua đó, góp phần giữ gìn, phát huy các giá trị đạo đức, lối sống, cách ứng xử tốt đẹp trong gia đình, quan tâm nâng cao chất lượng đời sống gia đình, ngăn chặn TNXH xâm nhập vào gia đình và hạn chế thấp nhất số vụ bạo lực gia đình xảy ra.

Hàng năm, huyện đều tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền nhân ngày Quốc tế Hạnh Phúc 20/3, ngày Gia đình Việt Nam 28/6, Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình 15/11. Phối hợp, các cơ quan, đơn vị và đoàn thể huyện như: Hội Liên hiệp Phụ nữ, Liên đoàn Lao động, Trung tâm VH, TT & TT, Ủy ban MTTQVN, Huyện đoàn, Công an huyện, Phòng GD & ĐT, Phòng LĐ-TB & XH… đẩy mạnh các hoạt động thông tin, tuyên truyền cho cán bộ chiến sĩ, đoàn viên, hội viên, công chức, viên chức và người lao động bằng nhiều hình thức như tổ chức hội thi hái hoa dân chủ, lồng ghép vào các buổi tập huấn, nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt câu lạc bộ, tổ chức Hội thi, liên hoan văn nghệ.... Kết quả tuyên truyền được 3.345 cuộc với 52.774 lượt người dự. Ngoài ra, còn tuyên truyền vận động bằng các hình thức đa dạng như Trang thông tin điện tử, tuyên truyền bằng xe lưu động. Đến nay, ngoài xe lưu động của huyện, 12 xã, thị trấn cũng được trang bị hệ thống thông tin lưu động bằng xe môtô, đáp ứng công tác thông tin lưu động trên địa bàn. Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể, các chi, tổ hội, câu lạc bộ ở ấp, khu phố đã tổ chức tuyên truyền thông qua các buổi sinh hoạt được 1.567 cuộc với 22.253 lượt người dự.

Về dịch vụ công thuộc lĩnh vực gia đình và hỗ trợ xây dựng gia đình

Việc đầu tư cho các dịch vụ công và chưa có giải pháp hợp lý khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội vào việc đáp ứng dịch vụ công thuộc lĩnh vực gia đình. Trên địa bàn huyện đến nay vẫn chưa hình thành các loại hình dịch vụ công để tư vấn, giáo dục kiến thức về hôn nhân và gia đình; cung cấp kiến thức, kỹ năng xây dựng và tổ chức cuộc sống gia đình... Các hoạt động tư vấn, hỗ trợ giải quyết tranh chấp, hòa giải, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên trong gia đình chủ yếu được thực hiện thông qua hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội và tổ hoà giải cơ sở.

Những kết quả cơ bản đạt được trong những năm qua

Về tình hình công tác gia đình ở địa phương

Cán bộ, đảng viên và hộ gia đình đã nhận thức rõ mục tiêu chủ yếu của công tác gia đình, tích cực tham gia các mặt hoạt động phong trào xây dựng gia đình hạnh phúc, gia đình văn hóa; kết quả thực hiện công tác gia đình đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, thúc đẩy việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, góp phần xây dựng đời sống văn hoá ở nông thôn, xây dựng nông thôn mới.

Các địa phương luôn quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện công tác gia đình như ban hành Kế hoạch thực hiện công tác gia đình hàng năm, tổ chức các hoạt động nhân ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3, ngày Gia đình Việt Nam 28/6, tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình (01/6-30/6), báo cáo định kỳ theo quy định.

Các hoạt động truyền thông, tuyên truyền, văn hóa-văn nghệ ngày càng đa dạng như: Treo băng rôn, pano, tuyên truyền trên Đài, Trạm truyền thanh, tổ chức hội thi, hội diễn, liên hoan, nói chuyện chuyên đề… góp phần chuyển tải nội dung về công tác gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình gắn với phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", xây dựng Nông thôn mới một các thiết thực, hiệu quả, tạo nên phong trào mạnh mẽ, ý thức của mỗi người dân và cộng đồng dân cư ngày càng được nâng cao.

Hằng năm, các ngành thành viên BCĐ Công tác gia đình huyện đã phối hợp triển khai thực hiện nhiệm vụ công tác gia đình gắn với thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, cụ thể:

- Phòng Văn hoá và Thông tin: Cơ quan thường trực BCĐ công tác gia đình huyện, kịp thời tham mưu BCĐ xây dựng Kế hoạch thực hiện hàng năm, triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo cấp trên, báo cáo theo quy định; tổng hợp những ý kiến, kiến nghị, đề xuất trong quá trình thực hiện; tham mưu các biện pháp thực hiện có hiệu quả công tác gia đình phù hợp điều kiện thực tế địa phương.

- Trung tâm VH, TT & TT huyện: Thường xuyên tuyên truyên truyền bằng các hình thức cổ động trực quan, hệ thống truyền thanh các nội dung: Hưởng ứng Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3, Ngày Gia đình Việt Nam 28/6, Tháng hành động vì trẻ em, Luật phòng, chống bạo lực gia đình….

- Phòng LĐ-TB & XH: Triển khai thực hiện các quy định Luật Trẻ em, Luật Bình đẳng giới, chiến lược Quốc gia về bình đẳng giới đến năm 2030.... Đồng thời phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền đến đối tượng chính sách, người có công và đối tượng bảo trợ xã hội. Tổ chức tốt các hoạt động bảo vệ, chăm sóc trẻ em trên địa bàn huyện.

- Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện: Hội từ huyện đến cơ sở tổ chức các hoạt động nâng cao kiến thức, kỹ năng cho phụ nữ về gia đình, Luật phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống xâm hại tình dục trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và biện pháp phòng chống đuối nước cho phụ nữ và trẻ em.

- Công an huyện: Tiếp tục triển khai Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu hộ, cứu nạn; phòng, chống bạo lực gia đình đến cán bộ, chiến sĩ công an từ huyện đến cơ sở nắm thông suốt, nghiêm túc thực hiện.

- Huyện đoàn: Tập trung tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát huy vai trò nêu gương của cán bộ Đoàn, đoàn viên trong tham gia xây dựng gia đình hạnh phúc. Phối hợp tổ chức công tác tuyên truyền công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em, phòng ngừa các nguy cơ xâm hại trẻ em, các biện pháp phòng tránh dịch bệnh liên quan đến trẻ em được thực hiện lồng ghép trong sinh hoạt chi, tổ hội và sinh hoạt lớp.

- Ủy ban MTTQVN huyện và các đoàn thể, các chi, tổ hội, câu lạc bộ ở ấp, khu phố: Tổ chức tuyên truyền thông qua các buổi sinh hoạt, với các nội dung: Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi, bổ sung năm 2014; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022; Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu hộ, cứu nạn; phòng, chống bạo lực gia đình; Chương trình giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình; về tầm quan trọng, vị trí, vai trò của gia đình trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước; giữ gìn và phát huy giá trị đạo đức, lối sống, cách ứng xử tốt đẹp trong gia đình; Quyết định số 2174/QĐ-UBND ngày 15/3/2022 của UBND tỉnh về việc ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Long An;

Về nhân lực của địa phương thực hiện công tác gia đình

Cán bộ làm công tác gia đình cấp huyện có 1 đồng chí (kiêm nhiệm), trình độ đại học; 12 xã, thị trấn có công chức Văn hoá - Xã hội kiêm nhiệm công tác gia đình hằng năm đều được tham gia tập huấn chuyên môn; 168 cộng tác viên Dân số - Gia đình và Trẻ em tham gia công tác gia đình tại ấp, khu phố.

Huyện có 12/12 xã, thị trấn đã thành lập Ban Chỉ đạo công tác gia đình, ban hành Quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các ngành thành viên; trên cơ sở Kế hoạch thực hiện công tác gia đình hằng năm, Ban Chỉ đạo huyện và xã quán triệt xây dựng Kế hoạch và triển khai thực hiện đảm bảo thực tế của địa phương.

Về kinh phí đầu tư cho công tác gia đình từ năm 2013 đến nay

Hàng năm, nguồn kinh phí sử dụng cho công tác gia đình được phân bổ cho cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo công tác gia đình huyện để triển khai tổ chức các hoạt động công tác gia đình, cấp xã bố trí kinh phí cho hoạt động này lồng ghép vào sự nghiệp văn hóa thông tin; mức chi này chỉ đáp ứng cho một số hoạt động thiết yếu như tổ chức các hoạt động nhân Ngày gia đình Việt Nam (28/6), tập huấn công tác gia đình và tham dự liên hoan Gia đình Văn hoá cấp tỉnh…

Bên cạnh những kết quả đạt được trong thực hiện Nghị định 02/2013/NĐ-CP về công tác gia đình, thì cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế như:

 Tổ chức bộ máy, cơ chế quản lý: Cán bộ làm công tác gia đình tại địa phương kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên môn khác, nên việc tập trung vào công tác gia đình đôi lúc chưa đảm bảo. Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình có lúc còn chưa thường xuyên, liên tục.

 Phương thức hoạt động: Công tác gia đình trong thực tế có sự biến động, thay đổi thường xuyên và vô cùng phức tạp, nên cần cán bộ và những người làm công tác gia đình có trình độ và khả năng thực tiễn, để đáp ứng theo xu hướng phát triển của công tác gia đình. Một số mô hình phòng, chống bạo lực gia đình chưa phát huy được hết vai trò hoạt động.

 Một số người dân chủ yếu sinh sống bằng buôn bán nhỏ lẻ, lao động phổ thông nên nhận thức về vai trò, trách nhiệm của gia đình còn chưa cao; chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc phổ biến pháp luật, giáo dục đạo đức, lối sống cho các thành viên trong gia đình.

 Bài học kinh nghiệm

Sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời và thường xuyên của Huyện ủy, UBND huyện, cấp ủy Đảng các xã, thị trấn; xây dựng kế hoạch sát với tình hình thực tiễn, phối hợp triển khai thực hiện đồng bộ và hiệu quả, với sự tham gia của các ngành đoàn thể, sự hưởng ứng tích cực của nhân dân đã xác định đúng vị trí, vai trò, trách nhiệm của gia đình hiện nay trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và thực hiện nghiêm túc các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về công tác gia đình, đặc biệt là công tác xây dựng gia đình thời kỳ CNH-HĐH đất nước.

Công tác gia đình cần được lồng ghép vào việc thực hiện các tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa, tạo thành sức mạnh tổng hợp trong Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" ở địa phương. Nâng cao tỷ lệ người dân nhận thức được việc bạo lực gia đình là vi phạm pháp luật, thông qua các kênh thông tin tuyên truyền, từ đó số vụ bạo lực gia đình giảm qua từng năm.

Phải có sự đầu tư về kinh phí; tổ chức sơ kết, tổng kết để từ đó nhân rộng các điển hình về gia đình văn hóa, giáo dục đạo đức trong gia đình để mọi gia đình học tập, noi theo.

                                                 Bảo Trân